Συντακτικό των Λατινικών – Εκπαιδευτικό Υλικό

Το συντακτικό των Λατινικών έχει αρκετές ομοιότητες με το αντίστοιχο των Αρχαίων Ελληνικών. Ταυτόχρονα, όπως συμβαίνει και με τη γραμματική της Λατινικής, υπάρχουν σημεία στα οποία διαφοροποιείται. Η Λατινική χρησιμοποιεί περισσότερους ονοματικούς τύπους που προέρχονται από τα ρήματα. Επίσης, στη Λατινική θα δούμε και την εκτεταμένη χρήση της Αφαιρετικής πτώσεως.

Στην πραγματικότητα, και στις δύο γλώσσες δηλώνονται οι ίδιες νοηματικές σχέσεις. Εξάλλου, η επιστήμη της Γλωσσολογίας έχει αποδείξει ότι αυτό συμβαίνει με όλες τις ανθρώπινες γλώσσες. Αυτό που αλλάζει είναι ο τρόπος που κάθε γλώσσα εκφέρει τις νοηματικές σχέσεις.

Συντακτικό των Λατινικών – Κυριαρχία της Παθητικής Σύνταξης

Από πολύ νωρίς η σπουδάστρια και ο σπουδαστής της Λατινικής διαπιστώνει την εκτεταμένη χρήση της παθητικής σύνταξης. Συνοπτικά, εδώ αναφέρουμε ότι αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι η Λατινική γλώσσα δεν έχει μετοχή στην Ενεργητική Φωνή, με την οποία να δηλώνεται το προτερόχρονο.

Κάθε φορά λοιπόν, που επιθυμούσαν να δηλώσουν με μια μετοχή κάποια πράξη, η οποία ήταν προγενέστερη της πράξης που δήλωνε το ρήμα, ήταν υποχρεωμένοι να αλλάξουν σύνταξη.

Ας δούμε ένα παράδειγμα. Η περίοδος “αφού άκουσε, αποχώρησε” θα μπορούσε να αποδοθεί στα Αρχαία Ελληνικά ως εξής:

“ἐπεὶ ἤκουσε, ἀπῆλθεν“.

Η ίδια φράση μπορεί να αποδοθεί με μια μετοχή αορίστου και ένα ρήμα.

ἀκούσας , ἀπῆλθεν.“

Παρατηρούμε ότι και στις δύο περιπτώσεις η Ενεργητική σύνταξη έχει διατηρηθεί και το νόημα είναι ακριβώς το ίδιο. Η χρονική μετοχή αντιστοιχεί στη χρονική πρόταση. Και στις δύο περιπτώσεις δηλώνεται ότι το υποκείμενο πρώτα άκουσε και μετά έφυγε.

Η Ιδιαιτερότητα της Λατινικής

Ας δούμε τώρα πως θα αποδοθεί στα Λατινικά η περίοδος: Αφού ο Καίσαρ άκουσε τον χαιρετισμό, είπε.

Με δευτερεύουσα χρονική πρόταση: Cum Caesar audivisset salutationem, dixit.
Με χρονική μετοχή: Audita salutatione, Caesar dixit.

Αν δοκιμάσουμε να κάνουμε κατά λέξη μετάφραση, θα διαπιστώσουμε ότι με την πρώτη περίπτωση αποδίδουμε επακριβώς τη φράση “αφού ο Καίσαρας άκουσε το χαιρετισμό, είπε.”

Στη δεύτερη όμως περίπτωση η κατά λέξη μετάφραση είναι: “αφού ο χαιρετισμός ακούστηκε, ο Καίσαρας είπε.”

Όπως είπαμε, στα Λατινικά δεν έχουμε μετοχή που να δηλώνει την προτερόχρονη πράξη στην Ενεργητική Φωνή. Αυτό οδηγεί στο να αλλάξουμε σύνταξη και να χρησιμοποιήσουμε τη μετοχή του παθητικού παρακειμένου.

Στο φαινόμενο θα επανέλθουμε και σε άλλα κείμενα. Αυτό που είναι σημαντικό να τονίσουμε είναι ότι αυτό δεν αποτελεί κάποια αδυναμία της Λατινικής. Είναι εγγενής διαδικασία που προκύπτει από τη λειτουργία της Γλώσσας, ως ζωντανού οργανισμού. Κάθε Γλώσσα έχει τον δικό της τρόπο να λειτουργεί και αυτό δεν την καθιστά ανώτερη ή κατώτερη από κάποια άλλη. Μόνο, διαφορετική σε κάποια σημεία.

Συντακτικό των Λατινικών – Οι βασικές ενότητες

Στη συνέχεια, παραθέτουμε τις βασικές ενότητες του συντακτικού των Λατινικών, όπως αυτές αναρτώνται στην ιστοσελίδα του Υπουργείου. Αναλύονται όλα τα βασικά σημεία που χρειάζεται να γνωρίζουμε, ώστε στη συνέχεια να προχωρήσουμε σε πιο σύνθετα φαινόμενα. Αναλυτικά: