Ευπαθής ψυχο-σφαίρα
Αναδημοσιεύουμε ένα απόσπασμα από το κλασικό βιβλίο του Franco “Bifo” Berardi: Precarious Rhapsody. Semio-capitalism and the Pathologies of the Post-Alpha Generation. London: Autonomedia, 2009. Η μετάφραση είναι του κυρίου Θοδωρή Σάρα. Το συγκεκριμένο απόσπασμα μπορεί να βοηθήσει να κατανοήσουμε ποια σύγχρονα θέματα καλούνται να αντιμετωπίσουν και να διερευνήσουν οι ερευνητές των ανθρωπιστικών και κοινωνικών επιστημών. Για παράδειγμα, αυτό που ονομάζουμε έλλειψη ενσυναίσθησης στην εποχή μας δεν μπορεί να αποδοθεί απλοϊκά σε μια υποτιθέμενη κρίση αξιών. Καλούμαστε να επαναπροσεγγίσουμε πραγματικότητες μέσα στις οποίες βρισκόμαστε και έχουν ρυθμό επιτάχυνσης γεωμετρικό. Τα παραδοσιακά εργαλεία ανάλυσης δεν επαρκούν.
Ευπαθής ψυχο-σφαίρα
”Οι κλάδοι των φυσικών επιστημών και της ψυχιατρικής υποτιμούν τα αποτελέσματα της ψυχο-γνωστικής μετάλλαξης, που διασχίζει την πρώτη βίντεο-ηλεκτρονική γενιά. Η πολιτική τους αγνοεί ή τους απομακρύνει ολοκληρωτικά, αλλά αν θέλουμε να καταλάβουμε για το τι συμβαίνει στην κοινωνία της νέας χιλιετίας, πρέπει να μετακινήσουμε το σημείο της παρατήρησης προς αυτή την κατεύθυνση, προς την ψυχο-σφαίρα. Είναι μέσα στην ψυχο-σφαίρα που εκδηλώνονται οι συνέπειες των είκοσι ετών της πληροφοριακής-εισβολής: νευρική υπερφόρτωση, μαζική ψυχοφαρμακολογία, ηρεμιστικά, διεγερτικά και ευφορικές ουσίες, μορφοκλασματοποίηση της εργασίας και του υπαρξιακού χρόνου, κοινωνική ανασφάλεια που μεταφράζεται σε φόβο, μοναξιά και τρόμο. Οι βασισμένες στο χρόνο ψυχο-βόμβες εκρήγνυνται στο διασυνδεδεμένο παγκόσμιο νου. Το αποτέλεσμα είναι απρόβλεπτο.
Τις τελευταίες δεκαετίες, ο οργανισμός έχει εκτεθεί σε μία αυξανόμενη μαζική νευρο-κινητοποίηση ερεθισμάτων . Η επιτάχυνση και η εντατικοποίηση των νευρικών διεγερτικών στο συνειδητό οργανισμό φαίνεται να έχουν αραιώσει το γνωστικό φίλμ που θα μπορούσαμε να αποκαλέσουμε ευαισθησία. Ο συνειδητός οργανισμός πρέπει να επιταχύνει την γνωστική, τη χειρονομιακή, την κινητική αντίδραση. Ο διαθέσιμος χρόνος για την αντιμετώπιση των νευρικών ερεθισμάτων έχει μειωθεί δραματικά. Αυτός είναι ίσως ο λόγος που φαίνεται ότι βλέπουμε μια μείωση της ικανότητας για ενσυναίσθηση. Η συμβολική ανταλλαγή μεταξύ των ανθρώπων επεξεργάζεται χωρίς ενσυναίσθηση, επειδή γίνεται ολοένα και πιο δύσκολο να αντιληφθούν την ύπαρξη του σώματος του άλλου, στον χρόνο. Προκειμένου να βιώσεις τον άλλο ως αισθητηριακό σώμα, θα πρέπει να έχεις χρόνο, χρόνο για να χαϊδέψεις και να μυρίσεις. Ο χρόνος για ενσυναίσθηση είναι ανύπαρκτος, επειδή η διέγερση έχει γίνει πάρα πολύ έντονη.
Πώς συνέβη αυτό; Ποια είναι η αιτία αυτών των διαταραχών της ενσυναίσθησης των οποίων τα σήματα είναι τόσο εμφανή στην καθημερινή ζωή, και στις εκδηλώσεις που ενισχύονται από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης; Μπορούμε να υποθέσουμε μια άμεση σχέση ανάμεσα στην επέκταση της πληροφοριακής-σφαίρας (επιτάχυνση των ερεθισμάτων και νευρικής παράκλησης, των ρυθμών της γνωστικής αντίδρασης) και στο θρυμματισμό του αισθητηριακού φίλμ που επιτρέπει στους ανθρώπους να κατανοήσουν ποιος δεν μπορεί να εκφραστεί με λέξεις, ποιος δεν μπορεί να αναχθεί σε κωδικοποιημένα σημεία;”
F.B.Bifo, Σημειοκαπιταλισμός και οι παθολογίες της μετα-άλφα γενιάς, μτφ. Θοδωρής Σάρας